Atopia en het kacheltje
Een klein paradijs in een wereld die de weg kwijt is. Een artistieke oase die je deelt met andere creatievelingen, allemaal keurig geselecteerd op basis van de, meer dan twintig jaar, ervaringen en kennis van de bezieler van La Ville Perdue (De Verloren Stad), Bob Minne. En potdomme, ik kan je verzekeren dat het fijn was.
Schilderen is voor mij een solitaire bezigheid, maar wanneer je eenzaamheid opgedrongen wordt door abstracte zaken als overheid, is het andere koek. Dan verwordt het solitaire, het romantische deel toch, tot een ware hel, een atelier wat verandert in een cel vol ongenoegen. Dat mocht absoluut niet gebeuren van Bob en zodoende was Atopia geboren: a-typisch, utopisch, artistiek bewogen en bovenal gedreven door warmte, rust en liefde.
Daar zat ik dan ineens: een gigantische werkruimte, groter dan mijn studio-appartementje, goed verwarmd, met een joekel van een canvas voor me en veel kleinere rond mij heen. Zoals thuis mijn materiaal hutje-mutje op elkaar staat, zo kon het nu keurig uitgesorteerd en ruim naast elkaar staan. Ademruimte in een wereld waarvan de keel alsmaar dichter geknepen wordt door bestuurders, gecontroleerd en geïndoctrineerd door mensen die veel liever thuis zitten bij hun familie en vrienden. Fraai is dat niet te noemen en over de manieren kun je nu al boeken volschrijven. Maar genoeg geklaagd over wanbeleid en gebreken aan inzicht en kennis.
Ineens kon ik zowaar tien meter afstand nemen van de ezel, zonder te struikelen over een van de kinders. Zo noem ik mijn schilderijen, want ja, ik hou van ze, maak en zie ze graag. Dat was echt even wennen, net als het gezelschap: twee briljante dames die ook elk hun eigen ruimte om te werken hadden voor twee maanden. Iedereen ging op hun eigen manier om met de ruimtes die ze hadden. Zalig om eens binnen te kunnen piepen bij een collega, grote tas koffie in de hand, om materiaal, methodiek en beweegredenen te vergelijken.
Solitair werkende mensen een dergelijke kans geven opent niet zomaar nieuwe mogelijkheden, want we bleven werken zoals we altijd deden, maar het beleven van elkaars hart en ziel maakten van dit avontuur een ganse ervaring. De tien maanden daarvoor waren voor mij met momenten een absolute hel: eenzaamheid maakt kapot, zeker wanneer het geen keuze is. Mijn vrienden hadden dat snel door en zo is de schade beperkt gebleven door binnen de nieuwe, telkens wisselende, doctrines naar manieren te zoeken. Zouden die bestuurders doorhebben hoeveel dat ze aan het kapot maken zijn?
Een ander ding wat me zeer beviel, was dat ik nu gewoon Martinus was en niet een nationaliteit om uit te kakken en te generaliseren. Ik heb in deze tijd veel gesprekken en fijne momenten gehad waarbij het om inhoud ging of simpelweg over een tube verf. Verschillende dips heb ik meegemaakt, want wie mijn leven kent, weet dat comfort niet gans een onderdeel daarvan uitmaakt. Laat staan liefde. Dat laatste nog steeds niet, behalve naastenliefde: of ik wilde of niet, die moest ik gewoon accepteren. En langzaam bloeide ik open en begon te genieten van al die spirituele warmte. En vergat dan weer te schilderen. Logisch.
Twee werken zijn er afgemaakt, maar de beoogde doelstellingen van produceren werden verre van gehaald. Hoe kan het ook anders: het waren nieuwe ervaringen, die allemaal een plaatsje nodig hadden in dat vereenzaamde en bijna uitgedoofde hart. Er zat nog wat gloed in, maar de broodnodige zuurstof, het creatieve oppoken en aanvullen met nieuwe brandstof maakten van dat smeulende hoopje weer een vuurtje en dat brandt nu zorgvuldig onderhouden en geliefd. Geen grote brandhaarden die snel weer doven, maar klein en heel eenvoudig mij warm houden en doen glimlachen.
Ergens bijhoren is een zeer menselijk iets, een gegeven wat steeds minder in mijn bestaan lag. Hoe graag een mens ook wil, wanneer extern opgelegd en bepaald wordt voor jou, door bestuurders en gewone kortzichtigen, leg je je er op gegeven moment maar bij neer. Het is nog net geen opgeven, want dat plezier gun ik niemand. Dat is al zeer grof ervaren geweest en zal niet nog eens gebeuren. Ik ben geen dolende ziel, maar een mooie-dingen-maker met een duidelijk doel in het hoofd. Een doel wat bij elk werk weer duidelijker wordt en soms overschilderd, want zo gaat dat met doelen en de wegen die er naartoe leiden. Dat is geen rechte lijn, dat màg geen rechte lijn zijn, want hoe saai is dat?
In een Verloren Stad is het plezant wonen. Je bepaalt je eigen huis, maakt het zoals jijzelf wil en werkelijk niemand in die Stad zegt dat het goed of fout is. De constructie, de basis, het fundament, daarbij helpen de stadsgenoten, maar hoe het er uitziet of gaat zien, dat is jouw droom, die mag je maken zoals jij wilt. Zonder toestemming, zonder opdringerige regels, zonder intimiderende en afgunstige buitenstaanders. Een gevoel van geborgenheid, van veiligheid, van warmte, allemaal met voldoende speelruimte, maken van een mens zijn ideale zelf. De buren in die stad doen precies hetzelfde en heel vreemd, maar het werkt beter, want het stoort niet.
Naastenliefde, rust, warmte en ruimte heb ik mogen ervaren als een gewoon en dagdagelijks feit. Ik kijk uit naar een volgend samenwerken en weet dat wanneer het even niet gaat, ik zo bij die nieuwe, zelfgekozen, buren op bezoek kan gaan. Al was het maar met een bericht of gekke brief.
Terug naar de ezel, want er zijn nog twee dagen om iets af te hebben voor het nieuwe jaar begint. Een nieuw jaar waarin het onzekere de hoofdrol speelt, zo gaat dat met de toekomst, maar waar een lichtpuntje in ieder geval de koers uitzet en naastenliefde de drijfveer is. Laat dat kacheltje maar lekker en zorgvuldig branden, dan komt de liefde vanzelf wel, om zich te warmen en te verpozen.
J’aime vivre dans la Ville Perdue et vous n’avez pas besoin d’adresse pour me trouver: suivez la chaleur.
Martinus.