Kan niet anders zeggen dat ik heel trots ben om mee gedaan te hebben aan een documentaire over graffiti. Niet zomaar eentje, maar een verhalen-structuur en tijdslijn-toevalligheden die voor veel graffitischrijvers herkenbaar is. Het is een soort van cumulatie van verschillende werelden en belevingen van exact hetzelfde, namelijk de opkomst van één van de grootste sub-culturen die de kunstwereld ooit heeft gezien.
Niet street art, het commerciële derivaat van graffiti, maar schrijven, bomben, pieces knallen, achtervolgd worden, stelen en wat al niet meer om een onbekende energie, een virus, de zin te geven. Het heeft mijn leven voor een goed deel bepaald en in de documentaire kun je er achter komen dat het best veel levens zijn waarin de kunstvorm een duidelijke rode draad is. Het zijn geen commerciële schilders, geen sponsoring of hogere middenklasse, maar komend uit een onderbuik die ineens de onze was in een tijdperk van atoombommen en het begin van de uitverkoop van onze samenleving. Het document heeft, zonder er nadruk op te leggen, een tijdsgeest van weleer, terwijl het nu de sporen daarvan laat zien.
De chronologie van de mensen in het document verbaasde me wel en niet. Het verbaasde niet omdat graffiti nu eenmaal in opkomst was en populair werd in die tijd, maar het verbaasde wel hoe dat zoveel individuen, onafhankelijk van elkaar, op hetzelfde idee kwamen en dezelfde routes aflegden om tot een gelijk en eensgezind doel te komen: zo goed mogelijk worden en zoveel mogelijk dingen maken binnen het kader van beperktheid. Alleen al dat laatste was een uitdaging voor iedereen, met elk zo hun oplossingen, gaande van netjes opdrachten doen tot proletarisch entrepreneuren. En alles daartussen.
Het zijn zalige verhalen van geliefde momenten, van herinneringen, met enkele namen daarin die blijven terugkeren, maar niet geïnterviewd zijn. En dat maakt dit document net iets meer speciaal, want de terugkerende namen weten volgens mij niet eens hoeveel invloed ze hadden op hun omgeving. Puur omdat ze bezig waren met hun ding en schijt hadden aan de rest. Dat gaf goede graffiti met een grote golf aan nieuwe schilders en schrijvers als gevolg. Enzovoorts.
En weet je, niemand van ons had door wat we aan het doen waren. We deden en doen ons ding, zonder echt te zien tot wat voor fenomeen het eigenlijk uitgroeide, hoe groot en uitgebreid. Telkens wanneer dat besef valt, zie je een bescheidenheid opkomen, een verlegenheid, maar zeker ook trots. Ik weet zeker dat al die mensen die in die tijd schilderden met een glimlach terugkijken en daarna weer jeukende vingers hebben. En een throwup gaan zetten, of een piece of weer terug beginnen taggen. Of toch op zijn minst door hun oude blackbooks bladeren. Want het gaat nooit uit je: graffiti is een virus en wel eentje van het plezante soort.
Veel kijk plezier!
